Zjazd Absolwentów 2023 – relacja

Jubileusz XXX-lecia VIII Prywatnego Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie

Jubileuszowy Zjazd Absolwentów, 11 marca 2023 r.

Zawsze przy takich okazjach, jak zjazd absolwentów, dzieje się bardzo dużo. I nie chodzi nawet o wykwintną kolację w gościnnych progach Wydziału Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, o szalone tańce do samego rana nieomal, o wzruszające przemówienia i toasty podczas części oficjalnej czy o spektakl Wesele na Olimpie, przygotowany specjalnie na tę okoliczność przez Szkolny Teatr Interakcji, którego dawni aktorzy licznie zasiedli na widowni. Najważniejsze były inne interakcje, inne wypowiedzi, inne aktywności i inne smaki…

Trzydzieści lat to szmat czasu, zwłaszcza jak na szkolnictwo prywatne w Polsce. Biorąc pod uwagę specyfikę współczesnego świata, można by nawet powiedzieć, że to już kilka pokoleń. Kilka pokoleń osób, które 11 marca 2023 roku zalazły chwilę, żeby się spotkać. Wśród nich znani prawnicy i przedsiębiorcy, lekarze i artyści, managerowie i dyrektorzy, przedstawiciele rozmaitych zawodów, ludzie, których łączy i na zawsze już będzie łączyć jedno: VIII Prywatne Akademickie Liceum Ogólnokształcące. Wielu absolwentów, przybyłych z różnych stron Polski i świata, dało się rozpoznać od razu, mimo upływu lat, niektórym zaś trzeba się było przyglądać dłużej… Podobnie zresztą jak i niektórym nauczycielom – i tym, którzy ciągle w szkole pracują, i tym, którzy zdążyli już przejść na zasłużoną emeryturę.

Rozmowy, rozmowy, rozmowy… Gdyby się wsłuchać w te całonocne wspomnienia i wzruszenia, można by się sporo dowiedzieć nie tylko o absolwentach i nauczycielach VIII PALO, ale także o samej szkole, a zwłaszcza o jej twórcy…

Był rok 1993. Za naszą południową granicą zniknęło jedno państwo, a w jego miejsce pojawiły się dwa nowe: Czechy i Słowacja. W Paryżu podpisano konwencję o zakazie używania broni chemicznej. W listopadzie zaczął obowiązywać słynny traktat z Maastricht, fundament Unii Europejskiej. Za oceanem wybrano 42. prezydenta Stanów Zjednoczonych, Billa Clintona, a Fidel Castro zapowiedział zniesienie kar za posiadanie dolarów. W Republice Południowej Afryki z kolei świętowano Nobla dla Nelsona Mandeli, w kosmosie zaś, w galaktyce Bodego, w konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy, odkryto supernową SN 1993J…

W tym czasie w Polsce, w której co tylko dokonał się systemowy przełom, także działy się rzeczy niezwykłe: na przykład stacjonujące tu od II wojny światowej wojska radzieckie wreszcie się wycofały, a w dawnej stolicy państwa polskiego młody naukowiec, zapalony pedagog i wizjoner, wtedy jeszcze doktor nauk humanistycznych, Jerzy Waligóra, zniecierpliwiony indolencją publicznej oświaty, założył swoją pierwszą szkołę: VIII Prywatne Liceum Ogólnokształcące w Krakowie. W ten oto sposób w dziejach polskiej edukacji otworzył się nowy rozdział. Posłuchajmy dyrektora:

Nasze liceum powstało z potrzeby stworzenia alternatywy dla systemu szkolnictwa, w którym tak nauczyciel jak i uczeń oraz jego rodzice są często bezsilni wobec zmieniających się wyzwań rzeczywistości; systemu, którego bezwładność oraz ograniczenia formalno-organizacyjne często uniemożliwiają zauważenie człowieka oraz blokują kreatywność. Od początku naszej działalności sprzeciwiamy się bezsilności i równaniu w dół.

Nie jest łatwo realizować tak sformułowane cele edukacyjne, zwłaszcza jeżeli na początku liceum nie miało nawet własnego krzesła, o całej reszcie nie wspominając. Nie było nic, oprócz ogromnej determinacji twórcy szkoły, który w tamtych czasach pełnił wszystkie możliwe funkcje – dyrektora, menadżera, headhuntera, nauczyciela języka polskiego, a nawet sprzątaczki…

Dziś Jerzy Waligóra to profesor i do niedawna prorektor Uniwersytetu Pedagogicznego im KEN w Krakowie (obecnie Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej), natomiast VIII PALO stało się rdzeniem renomowanej instytucji oświatowej: Prywatnego Akademickiego Centrum Kształcenia. W skład Centrum wchodzą, oprócz VIII PALO: Prywatna Szkoła Podstawowa „Academos”, IB World School No 006265, World Around Intercultural Primary School oraz Szkoła Języków Obcych Lingualand. Placówki te, pod wieloma względami na rynku edukacyjnym bezkonkurencyjne, regularnie zajmują czołowe miejsca w rozmaitych rankingach, ale przede wszystkim od początku istnienia cieszą się ogromnym zainteresowaniem uczniów i rodziców z Krakowa oraz całego regionu. Nie dzieje się tak bez powodu. Znów oddajmy głos profesorowi Waligórze:

Szkoły niepubliczne w pewnym sensie tworzą enklawę pedagogicznej wolności. Ów stosunkowo szeroki zakres swobody stanowi w pierwszym rzędzie rodzaj wyzwania, aby zmierzyć się z najistotniejszymi problemami edukacji. Przestrzeń wolności bowiem to w głównej mierze przestrzeń odpowiedzialności – za właściwy rozwój intelektualny i emocjonalny młodzieży powierzonej nam przez rodziców.

W owej „enklawie pedagogicznej wolności” o „właściwy rozwój intelektualny i emocjonalny” uczniów od zawsze dba starannie wyselekcjonowana kadra, której wielu członków to jednocześnie naukowcy z krakowskich uniwersytetów. Człon „Akademickie” w nazwie szkoły, dodany w roku 2004, to nie zatem tani chwyt marketingowy, ale określenie wyrażające istotę rzeczy – ze względu na kompetencje nauczycieli, jakość kształcenia, a także nieustannie rozwijaną współpracę z kilkoma uczelniami wyższymi w naszym akademickim mieście.

Uczniowie PALO od zawsze i regularnie odnoszą sukcesy w rozmaitych olimpiadach i konkursach przedmiotowych. Wielu z nich często oglądamy w roli zwycięzców różnych zawodów sportowych, letnich i zimowych. Śledząc natomiast trasy podróży naszych uczniów, biorących udział w licznych wymianach międzynarodowych, konferencjach czy warsztatach za granicą, można powiedzieć, że większość młodych ludzi z PALO to również globtroterzy: Niemcy, Francja, Norwegia, USA (Waszyngton, Los Angeles, Floryda), Indie, Nepal…

I wreszcie absolwenci. Niektórych mogliśmy poznać bliżej jeszcze przed jubileuszem, w ramach szkolnej akcji „30 spotkań na 30 urodziny VIII PALO” (zob. zakładka „Aktualności”). To znamienne, że gdy każdego z nich proszono indywidualnie o dokończenie zdania: „szkoła pomogła mi…”, wszyscy mówili jakby jednym głosem. Szkoła pomogła mi „w zdobyciu otwartości na świat”, „uwierzyć, że wszystko, czego się pragnie, można zrealizować”, że „z każdym problemem można sobie poradzić, wystarczy tylko chcieć”; pomogła mi „zrozumieć, że wiara w siebie potrafi przenosić góry”, „że warto podążać własną, niekoniecznie popularną, ścieżką”, „zrozumieć, w jakim kierunku chcę się rozwijać, ale także, w jakim nie chcę i co nie jest dla mnie”; pomogła mi „utrzymać pozytywne nastawienie do życia”, „odzyskać pewność siebie”, „nabyć umiejętności, które wykorzystuję w codziennej pracy”, „pozostać zainteresowanym czymś więcej niż tylko kwestiami zawodowymi”, „dostrzec, że pomaganie innym może wiele dać”, „zrozumieć, że warto podejmować wyzwania i wytrwale dążyć do osiągnięcia celu”, „poszerzyć horyzonty, uzyskać solidne klasyczne wykształcenie i obycie w europejskiej kulturze”, „popatrzeć na siebie nie przez pryzmat ocen i rozwinąć się jako człowiek”… Podobne głosy dało się słyszeć podczas całej jubileuszowej imprezy z ust nie tylko przywołanej trzydziestki absolwentów, ale wszystkich dawnych uczniów liceum.

Wspomnijmy na koniec o dwóch jeszcze ważnych akcentach zjazdu. „Axis Mundi” – taki tytuł nosi pamiątkowa rzeźba, wykonana przez jedną z niedawnych absolwentek, Dorotę Bojarską, ufundowana przez autorkę oraz pracowników liceum i ofiarowana dyrektorowi. Profesor Jerzy Waligóra, znawca Młodej Polski, bez trudu rozpoznał aluzję do postaci Wernyhory, wspartego na skale i dmącego w złoty róg, zebrani zaś również bez trudu rozpoznali podobieństwo – nie tylko fizyczne – obu legendarnych Wernyhorów / Waligórów, wyznaczających – każdy w swoim uniwersum – oś świata.

I drugi akcent, też związany z legendą, nawet jeszcze starszą. Podczas zjazdu wspominano oczywiście szkolne doświadczenia, ale podawano sobie także z ust do ust coraz bardziej w Krakowie popularną opowieść o pradawnych początkach naszej oświatowej placówki. Otóż okazuje się, iż pierwsze wzmianki o PALO pochodzą sprzed blisko 650 lat, co oznacza ogromną przewagę w sporze na tradycje z innymi szkołami średnimi – i w mieście, i w Polsce. O przyszłych sukcesach liceum oraz jego twórcy bajała już bowiem – w okolicznościach nieledwie dramatycznych – królowa Jadwiga, odnowicielka jednego z najstarszych w świecie uniwersytetów. Władczyni i święta zarazem już w XIV wieku rozumiała więcej i patrzyła na oświatę holistycznie: miała świadomość, że obok Akademii Krakowskiej w królewskim grodzie potrzebne jest również Akademickie Liceum Ogólnokształcące. Koniecznie Prywatne. Pewnego dnia jej wizja w końcu stała się rzeczywistością. Był rok 1993…

Historia VIII PALO pisze się dalej. Także losami kolejnych pokoleń absolwentów, których spotkać można będzie podczas kolejnych jubileuszowych zjazdów. Spoglądając w przyszłość z perspektywy bliższej i dalszej przeszłości, możemy być o tę przyszłość spokojni. Z pewnością jest na czym budować.

                Dr hab. Piotr Kołodziej